Aa

  • abajur fr. abacur (i) n
  • abanma ontis
  • abanmak ontene
  • abartı zede gırs kerdis
  • abartmacı zede gırs kerdoğ(e m) n
  • abartmak zede gırs kerdene
  • abartmalı zede gırs kerdın
  • abdal ar. ebdal(e m)n; budela n, budeliye m
  • abes bkz. abuk sabuk
  • abi bırawo pil n, (çoğ. bırayê pili), (Abi, kardeşinden sonra evlendi – Bırawo pil, bıraê gıci ra tepya zeweciya)
  • abide ar. abida m (çoğ. abidi)
  • abideleşme abida biyıs
  • abideleşmek abida biyene
  • abigil çê bıraye pil n (Onlar, dün akşam yemegiğini abisigilde yediler – İnu vızeri samya xo çê bıraye pil de werde)
  • abilik, büyüklük pilên (Büyüklük, yaşça büyük olmakla değil, akıl ve kemaletle olur – Pilêni, ebê serro ra gırsên nê, ebê aqıl u baqıleni bena)
  • abilik, büyüklük yapma pilên kerdis
  • abilik yapmak pilên kerdene
  • abla waa pile m, (çoğ. waê pili), (Ablanın gözleri şaşıydı – Çımê waa pile zur bi)
  • ablagil çê waa pile n
  • ablak ar. rio gılorık, ~ phon
  • ablalık waa pilên
  • abuk sabuk sa u sur ra (Bilmiyorum ki oğlum bu abuk subuk konuşmasını kimden almış – Ez nêzonen kê nu lacê mıi nia sa u sur ra qesey kerdena xo kami ra gureta)
  • abus ar. mırozın, murozın, ri war ardae
  • acaba eceba (Acaba yarın hava nasıl? – Eceba meşte ayam çutıro?)
  • acayip ar. acayıb, termase
  • acele ar. ecele, lerz, herbi (O kadar acele etme, biraz daha dinleneyim – Xonde lerz mêke, tenena bıaraşi)
  • aceleci ğezebın(e m) n, lerz kerdoğ(e m) n
  • acele etmek ecele kerdene, lerz ~, herbi ~
  • Acem ar. Ecem(e m) n
  • Acemce Ecemki n
  • acemi ecemi
  • acemilik ecemiyên, ~ yapmak ecemiyên kerdene, ~ olmak ecemi biyene
  • acente it. acênte m (çoğ. acenti)
  • acep ar. eceb, acab
  • acı (ağrı) dec (i) n (Acı bir saati on saat yapar / Dec, ju saetê keno des saet – Shakespeare); ~lı decnayen, ~sız bedec (O kadar yaşlanmış ki adam, bir günü acısız geçmiyor / Xonde biyo kokım ke merık, ju roca xo bedec nêverina ra.)
  • acı (tat) thuz (Biber acı, yılan zehirli, sarmısak kötü kokar; ama hepsi lazım bu dünyaya / Biber thuzo, mor ağwiyino, boa şiri xırabına; hama ni peru dina rê lozıme)
  • acıklı persan, decın, zerre vesnayın
  • acıkma vesan biyıs
  • acıkmak vesan biyene
  • acıktırma vesan kerdıs
  • acıktırmak vesan kerdene
  • acılaşma thuz biyıs, acılaşmak thuz biyene
  • acılaştırma thuz kerdis, acılaştırmak thuz kerdene
  • acılı, ağrılı decayın
  • acıtma decnayıs, acıtmak decnaene
  • acı verme dec cı dayıs, acı vermek dec cı daene
  • acısız bêdec
  • acıma, ağrıma 1. (bedensel) decayıs (Baş ağrısına neden olan birçok hastalık vardır. / Xêle nêweşiye este, bêne sebebê decê sari.); 2. (yazığı gelme duygusu) gunekiya xo amayıs
  • acımak 1. (bedensel) decaene (Acıyan dişlerimizin hepsini çektirmiyoruz / Dıdanê ke decene, perıno nêdame ontene); 2. yazığı gelme duygusu gunekiya xo amaene, cırê zerre decnaene (İki çeşit acıma vardır; biri merhem, öteki zehirdir; birincisi dostlarımızın, ikincisi de düşmanlarımızın acımasıdır / Dı kêsıd gunekiya xo amaene esta; juye melema, a bine ağwiya; vêrene ye dostanê, a bine ye dısmenonê mawa – Charles Summer)
  • acımsı tırsık
  • vesan (Açın halinden tok anlamaz / Halê vesani mırd nêzano)
  • aç bırakmak vesan verdene (İnsanları aç bırakmak ağır bir zülümdür / İsonu vesan verdene zılmo de zaf gırano)
  • kalmak vesan mendene
  • açlık vesaniye n
  • aç-susuz vesan u tesan (Komşusu aç yatarken tok yatan bizden değildir / Uyo ke ciranê xo vesan kewne ra, u mara niyo);
  • açık (ışıklı, aydınlık hali) asan, roştdar
  • açık akerde, adae, radae
  • açıklamak (enformasyon) asan kerdene, zon ver ardene (Öğretmenizimizin -kadın- açıklamasını beğenmedim / Ez asan kerdise maylıme qayil nêbiyane)
  • açık olmak akerde biyene
  • açılma abiyıs, rabiyıs
  • açılmak abiyene, rabiyene
  • açış akerdis, rakerdis
  • açlık vesanên
  • açma akerdis, adayis, radayis
  • açmak adaene, akerdene, rakerdene
  • açtırmak akerdên daene (Anahtarını evde unutmuş, çilingir çağırmış kapıyı öyle açtırmış / Anaxtarê xo çê de kerdo xovira, venga çlilingir do, çeber heni do rakerdene)
  • ad, isim name (i) n (Yeni doğmuş çocuklara isim bulmak hiç de kolay iş değildi / Domanê ke xona ame dina, ino re name vinitene, qe karo de sıvık nêbi); eril isim namo nêr, dişil isim namo maykêk (may); soyadı namê xani (namo peen), takma (kod) ad leqeme m (çoğ. leqemi)
  • adak qurban(e m) n
  • adale baji, paji m
  • adalet ar. adalate (i) m
  • adaletli adalatın
  • adaletsiz bêadalat
  • adaletsizlik bêadalatên
  • adam mordem, merık (i) n (Akıllı bir adam olsaydın anadilini o kadar tez unutmazdın / Tı ke mordemo baqıl biyene, zone heni herbi xo vira nêkerdene)
  • adamlık mordemên, camerdên
  • adap ar. edeb (i) n
  • adaptasyon omışên
  • adapte omış biyaê
  • adapte olmak omış biyaene
  • aday tr. namzad(e m) n
  • adaylık namzadên
  • aday olmak namzad biyene
  • adbilim ilmê namu n
  • addetmek qebul kerdene, heni vatene
  • adet (sayı) tênê
  • âdet (töre) ar. aded (i) n
  • adım game, pale (çoğ. gami, pali) m
  • adım adım gam be game
  • adım atmak game eştaene
  • adım attırmak game eştên daene
  • adi ar. adi
  • adil ar. adalatın
  • adlandırmak namê berz kerdene, namê cı daene, namê pıranaene (Son oğlunun adını Serhat koydu / Namê layikê xuyo peen Serhat na pıra)
  • adli ar. karê adalate, ~ makemu
  • adliye ar. makemexane n (çoğ. makemexani), adliya (y) m
  • adres fr. edrese n (çoğ. edresi)
  • adsız bêname
  • aerobik ing. ayrobik (i) n
  • af ar. ef (i) n
  • afacan har biyaê
  • afacanlık har biyaên
  • afakan ar. zerrê lerznaên
  • afallamak sas biyene, mot mendene, xo sas kerdene, sas u pas biyene
  • afet ar. afad (i) n, bela (y) n, felakete m (çoğ. felaketi)
  • affedilmek ef biyene
  • affetmek ef kerdene
  • afyon ar. afyun (i) n
  • tur, tor (i) n
  • ağa tr. ağa (y) n
  • ağabey bırawo pil n (çoğ. bırayê pili)
  • ağaç dare m (çoğ. dari); ~ dalı dalıka dare m; ~ kökü koka dare m; ~ yaprağı pelga dare m; ~ damarı pençê dare n; thomora dare m
  • ağaç kurdu kermê dare n, kerma ~ m, (çoğ. kermê daru)
  • ağaçlandırmak (ağaç dikmek) daru/darê nadaene (Amcam, bizim köy deresinin kenarına beş-altı ağaç dükmişti / Apê mı ververê derê dewa ma de phonc-ses dari naybi de)
  • ağaç oymak darê taştene
  • ağarmak (hava) lel biyene, asan ~, roşt ~, (Gün ağarınca boynum bükülür / Dalarım uzaklara gönlüm sıkılır… Sewe ke bena roşt vılê mı beno çewt / Dürro ra mot bon zerrê mı beno teng… Sezen Aksu); (saç, sakal) sıpi biyene, bor ~, (Henüz 40 yaşında saçı ağarmış / Xona 40 serra xo dero, porê xo biyo sıpi)
  • ağartmak (saç, sakal) sıpi kerdene, bor ~
  • ağda ar. ağda m (çoğ. ağdi)
  • ağı tr. bkz zehir, ağu
  • ağıl tr. ağıle m (çoğ. ağıli), (Hayvan ağılından ağır bir koku yayılıyor / Ağıla mal ra boya gırane yena)
  • ağılamak ağwi kerdene
  • ağır gıran (Ağır, ağır çıkacaksın bu merdivenlerden – Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak – Ve bir zaman bakacaksın semâya ağlayarak… / Gereke gıran gıran bıveciye ni nerdigano ra – Pesonê to de rengê tiji ra ju koma welgo – Ju waxt asmen ra mot bena heni ebe berbaene… Ahmet Haşim)
  • ağır canlı cangıran
  • ağır kanlı gonigıran
  • ağırmak decaene, bkz acımak
  • ağırtmak decnaene
  • ağır uyku hewnu gıran
  • ağırbaşlı efendi (yu.)
  • ağırlamak gıran kerdene, meyman ~
  • ağırlanmak gıran kerdên amaene
  • ağırlaşmak gıran biyene
  • ağırlatmak gıran kerdên daene
  • ağırlık gıranên
  • ağırlık merkezi markazê gıranêni
  • ağıt şuware (çoğ. şuwari) m
  • ağız fek (i) n, (Milletin ağzı torba değil ki büzesin! / Fekê sari torbe niyo ke gıredere!)
  • ağızlık qılawın (i) n
  • ağlama berbis (Ağlamak bize iyi gelmez / Berbiş mare rındı niyo)
  • ağlak berbonık
  • ağlamak berbaene
  • ağlatmak berbis daene, berbis fiştene (Sanki, sen çocukları ağlatmaktan zevk alıyorsun / De wane, tı domanu berbiş fiştene ra hes kenane)
  • ağmak onciyaene (Duman ağmış dağın başına / Dü onciyo gılê koy)
  • ağrı dec (i) n
  • ağrımak decaene, zondaene
  • ağrıtmak decnaene
  • ağustos amnonia peyêne m (Ağustosta armut toplamaya giderdik – Amnonia peyêne de ma şiyene muri deneare)
  • ağu (zehir) ağwi (-) n (Yehirle pişmiş aşı, kim yemeye gelir – Yemego ke ebê zehir amo potene, kam yeno i buro, Yunus Emre)
  • ağzı açık kalmak fekê xo akerde mendene, ağzı açık fekê akerde
  • ağzı gevşek fekê sıst
  • ağzı kokmak fek ra boye amaene, ağzı kokan fekê boyın
  • ağzı sıkı feko mêkem
  • ah (acı inlemesi) axe (i) m
  • ah çekmek axn ontene
  • ahı kalmak axê mendene (Kimsenin ahı kimsede kalmaz / Axa kesi kes de nêmanena)
  • ahır axure (i) m (Bugün ahırı ben süpürdüm / Ewro axure mı fişte de); büyükbaş hayvan ahırı axura naxıri m; küçükbaş hayvan ahırı axura mali m (~ selchi)
  • ahıra çevirmek (mec.) axurê çarnaene
  • ahir axire (çoğ. axiri) m
  • ahiret axrete (i) m (Derler ki, ‚bu dünyanın işini ahirete bırakma‘ / Vane ke karê na dina axiretê mêverde)
  • ahir zaman waxto peen (Kim bilir bu dünyanın son zamanlarını kim görecek / Kam zonenu, waxtê axira na dina kam vêneno)
  • ahşap fa. axşab (i) n
  • ambar ambar (i) n
  • amca ap (i) n (Amca, babanın yarısıdır, derler – Vanê ap, nême pio)
  • amcanın karısı cênıka api
  • amcanın kızı çêna api,
  • amcaoğlu lacê api
  • akıl aqıl, fam(i) n (Akıl dağıtıldığında sen neredeydin / Aqıl ke ame bare kerdene tu koti de biya)
  • akıl almak aqıl guretene
  • akıllanmak baqıl biyene
  • akıllı baqıl; ~sız bêaqıl (Akılsız başın cezasını ayaklar çeker / Cırmê sarê bêaqıli, lıngi oncene), ~sız baş saro bêaqıl
  • akıl vermek aqıl cı daene
  • aksak leng
  • aksamak lengaene
  • aksırmak sınaene
  • akşam son, san, sond (i) n
  • akşam yemeği sam (i) m
  • aktarmak naql kerdene
  • al (renk) sur
  • al (emir kipi) bıce
  • alaca belek, ~lı belekın
  • alacak (borç) dên (i) n
  • alacaklı (borçlu) dêndar(e m) n, (çoğ. dêndari)
  • alaka ar. eleqa
  • alakadar eleqadar
  • alakalanmak eleqadar biyene
  • alakalı eleqayın
  • alakarga qılançıko belek n, qılançıka beleke m
  • alan raşte n (çoğ. raşti), tr. duz (i) n, ar. meydan (i) n
  • alaşağı etmek varardene
  • alay (kafa bulma) zarave m (çoğ. zaravi)
  • alaycı zaravın
  • alay etmek (dalga geçmek) zarave kerdene
  • alaz kıle m (çoğ. kıli)
  • alazlamak kıle daene, ~ vetene
  • abajur fr. abacur (i) n
  • abanma ontis
  • abanmak ontene
  • abartı zede gırs kerdis
  • abartmacı zede gırs kerdoğ(e m) n
  • abartmak zede gırs kerdene
  • abartmalı zede gırs kerdın
  • abdal ar. ebdal(e m)n; budela n, budeliye m
  • abes bkz. abuk sabuk
  • abi bırawo pil n, (çoğ. bırayê pili), (Abi, kardeşinden sonra evlendi – Bırawo pil, bıraê gıci ra tepya zeweciya)
  • abide ar. abida m (çoğ. abidi)
  • abideleşme abida biyıs
  • abideleşmek abida biyene
  • abigil çê bıraye pil n (Onlar, dün akşam yemegiğini abisigilde yediler – İnu vızeri samya xo çê bıraye pil de werde)
  • abilik, büyüklük pilên (Büyüklük, yaşça büyük olmakla değil, akıl ve kemaletle olur – Pilêni, ebê serro ra gırsên nê, ebê aqıl u baqıleni bena)
  • abilik, büyüklük yapma pilên kerdis
  • abilik yapmak pilên kerdene
  • abla waa pile m, (çoğ. waê pili), (Ablanın gözleri şaşıydı – Çımê waa pile zur bi)
  • ablagil çê waa pile n
  • ablak ar. rio gılorık, ~ phon
  • ablalık waa pilên
  • abuk sabuk sa u sur ra (Bilmiyorum ki oğlum bu abuk subuk konuşmasını kimden almış – Ez nêzonen kê nu lacê mıi nia sa u sur ra qesey kerdena xo kami ra gureta)
  • abus ar. mırozın, murozın, ri war ardae
  • acaba eceba (Acaba yarın hava nasıl? – Eceba meşte ayam çutıro?)
  • acayip ar. acayıb, termase
  • acele ar. ecele, lerz, herbi (O kadar acele etme, biraz daha dinleneyim – Xonde lerz mêke, tenena bıaraşi)
  • aceleci ğezebın(e m) n, lerz kerdoğ(e m) n
  • acele etmek ecele kerdene, lerz ~, herbi ~
  • Acem ar. Ecem(e m) n
  • Acemce Ecemki n
  • acemi ecemi
  • acemilik ecemiyên, ~ yapmak ecemiyên kerdene, ~ olmak ecemi biyene
  • acente it. acênte m (çoğ. acenti)
  • acep ar. eceb, acab
  • acı (ağrı) dec (i) n (Acı bir saati on saat yapar / Dec, ju saetê keno des saet – Shakespeare)
  • acı (tat) thuz (Biber acı, yılan zehirli, sarmısak kötü kokar; ama hepsi lazım bu dünyaya / Biber thuzo, mor ağwiyino, boa şiri xırabına; hama ni peru dina rê lozıme)
  • acıklı decın, zerre vesnayın
  • acıkma vesan biyıs
  • acıkmak vesan biyene
  • acıktırma vesan kerdıs
  • acıktırmak vesan kerdene
  • acılaşma thuz biyıs,
  • acılaştırma thuz kerdis,
  • acılaşmak (tat) thuz biyene
  • acılaştırmak thuz kerdene
  • acılı (tat) thuzın, (ağrılı) decıayın
  • acılık (tat) thuzên
  • acıma, ağrıma 1. (bedensel) decayıs (Baş ağrısına neden olan birçok hastalık vardır. / Xêle nêweşiye este, bêne sebebê decê sari.); 2. (yazığı gelme duygusu) gunekiya xo amayıs
  • acımak 1. (bedensel) decaene (Acıyan dişlerimizin hepsini çektirmiyoruz / Dıdanê ke decene, perıno nêdame ontene); 2. yazığı gelme duygusu gunekiya xo amaene, cırê zerre decnaene (İki çeşit acıma vardır; biri merhem, öteki zehirdir; birincisi dostlarımızın, ikincisi de düşmanlarımızın acımasıdır / Dı kêsıd gunekiya xo amaene esta; juye melema, a bine ağwiya; vêrene ye dostanê, a bine ye dısmenonê mawa – Charles Summer)
  • acınacak persanên, sefılên, tengê de biyên
  • acındırmak zerre vesnên daene, gunekiye ardaene
  • acısız bêdec (O kadar yaşlanmış ki adam, bir günü acısız geçmiyor / Xonde biyo kokım ke merık, ju roca xo bêdec nêverina ra.)
  • acıtma decnayıs
  • acıtmak decnaene
  • acı verme dec cı dayıs
  • acı vermek dec cı daene
  • acil lerzın
  • acilen lerzê ra
  • âciz ar. acız
  • vesan (Açın halinden tok anlamaz / Halê vesani mırd nêzano)
  • aç bırakmak vesan verdene (İnsanları aç bırakmak ağır bir zülümdür / İsonu vesan verdene zılmo de zaf gırano)
  • açgözlü çımvesan(e m) n
  • açgözlülük çımvesanên
  • açgözlü olmak çımvesanên kerdene
  • açgözlülük yapmak çımvesanên kerdene
  • açık akerde, rakerde, adae,
  • açık (ışıklı, aydınlık hali) asan, roştdar
  • açık alınlı (temiz alınlı) çarê pakın
  • açık elli comerd
  • açık fikir fikr asan
  • açık hava eyamo asan, ~ akerde
  • kalmak vesan mendene
  • açıkağız fek akerde, ~lı fek akerdın
  • açlık vesaniye n
  • aç-susuz vesan u tesan (Komşusu aç yatarken tok yatan bizden değildir / Uyo ke ciranê xo vesan kewne ra, u mara niyo)
  • açıklamak (enformasyon) asan kerdene, zon ver ardene (Öğretmenizimizin -kadın- açıklamasını beğenmedim / Ez asan kerdise maylıme qayil nêbiyane)
  • açma akerdis, adayis, radayis
  • açmak adaene, akerdene, rakerdene
  • açık olmak akerde biyene
  • açılma abiyıs, rabiyıs
  • açılmak abiyene, rabiyene
  • açtırmak akerd daene (Anahtarını evde unutmuş, çilingir çağırmış kapıyı öyle açtırmış / Anaxtarê xo çê de kerdo xovira, venga çlilingir do, çeber heni do rakerdene)
  • ad, isim name (i) n (Yeni doğmuş çocuklara isim bulmak hiç de kolay iş değildi / Domanê ke xona ame dina, ino re name vinitene, qe karo de sıvık nêbi); eril isim namo nêr, dişil isim namo maykêk (may); soyadı namê xani (namo peen), takma (kod) ad leqeme m (çoğ. leqemi)
  • adam mordem, merık (i) n (Akıllı bir adam olsaydın anadilini o kadar tez unutmazdın / Tı ke mordemo baqıl biyene, zone heni herbi xo vira nêkerdene)
  • adım game (i) m
  • adım adım gam be game
  • adım atmak game eştaene
  • adım attırmak game eştendaene
  • adlandırmak namê berz kerdene, namê cı daene, namê pıranaene (Son oğlunun adını Serhat koydu / Namê layikê xuyo peen Serhat na pıra)
  • ah (acı inlemesi) axe (i) m
  • ah çekmek axê ontene
  • ahı kalmak axê mendene (Kimsenin ahı kimsede kalmaz / Axa kesi kes de nêmanena)
  • ahır axure (i) m (Bugün ahırı ben süpürdüm / Ewro axure mı fişte de); büyükbaş hayvan ahırı axura naxıri m; küçükbaş hayvan ahırı axura mali m (~ selchi)
  • ahıra çevirmek (mec.) axurê çarnaene
  • ahir axire (çoğ. axiri) m
  • ahiret axrete (i) m (Derler ki, ‚bu dünyanın işini ahirete bırakma‘ / Vane ke karê na dina axiretê mêverde)
  • ahir zaman waxto peen (Kim bilir bu dünyanın son zamanlarını kim görecek / Kam zonenu, waxtê axira na dina kam vêneno)
  • ahlat (yaban armudu) muriye m (çoğ. muri)
  • ahşap fa. axşab (i) n
  • ağaç dare (i) m; ~ dalı dalıka dare m; ~ kökü koka dare m; ~ yaprağı pelga dare m; ~ damarı pençê dare n; thomora dare m; ~ kurdu molık(e m) dare n
  • ağaçlandırmak dare nadaene (Amcam, bizim köy deresinin kenarına beş-altı ağaç dükmişti / Apê mı ververê derê dewa ma de phonc-ses dari naybi de)
  • ağaç oymak taştene
  • ağar|mak (renk dönüşümü) sıpi biyene, ~tmak sıpi kerdene (Henüz 40 yaşında saçı ağarmış / Xona 40 serra xo dero, porê xo biyo sıpi)
  • ağar|mak (ortam) roşt biyene, ~tmak roşt kerdene; (Gün ağarınca boynum bükülür / Dalarım uzaklara gönlüm sıkılır… Sewe ke bena roşt vılê mı beno çewt / Dürro ra mot bon zerrê mı beno teng… Sezen Aksu)
  • ağıl ağılê (i) m (Hayvan ağılından ağır bir koku yayılıyor / Ağıla mal ra boya gırane yena)
  • ağır gıran (Ağır, ağır çıkacaksın bu merdivenlerden – Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak – Ve bir zaman bakacaksın semâya ağlayarak… / Gereke gıran gıran bıveciye ni nerdigano ra – Pesonê to de rengê tiji ra ju koma welgo – Ju waxt asmen ra mot bena heni ebe berbaene… Ahmet Haşim)
  • ağırmak bkz acıma
  • ağız fek (i) n (Milletin ağzı torba değil ki büzesin! / Fekê sari torbe niyo ke gıredere!)
  • ağzı açık kalmak fekê xo akerde mendene
  • ağzı gevşek fekê sıst
  • ağzı kokmak fek ra boye amaene
  • ağlama berbis (Ağlamak bize iyi gelmez / Berbiş mare rındı niyo)
  • ağlak berbonık
  • ağlamak berbaene
  • ağlatmak berbis daene, berbis fiştene (Sanki, sen çocukları ağlatmaktan zevk alıyorsun / De wane, tı domanu berbiş fiştene ra hes kenane)
  • ağustos amnonia peyêne m (Ağustosta armut toplamaya giderdik – Amnonia peyêne de ma şiyene muri deneare)
  • ağu (zehir) ağwi (-) n (Yehirle pişmiş aşı, kim yemeye gelir – Yemego ke ebê zehir amo potene, kam yeno i buro, Yunus Emre)
  • akıl aqıl, fam(i) n (Akıl dağıtıldığında sen neredeydin / Aqıl ke ame bare kerdene tu koti de biya)
  • akıl almak aqıl guretene
  • akıllanmak baqıl biyene
  • akıllı baqıl; ~sız bêaqıl (Akılsız başın cezasını ayaklar çeker / Cırmê sarê bêaqıli, lıngi oncene), ~sız baş saro bêaqıl
  • akıl vermek aqıl cı daene
  • aksak leng
  • aksamak lengaene
  • aksırmak sınaene
  • akşam son, san, sond (i) n
  • akşam yemeği sam (i) m
  • aktarmak naql kerdene
  • al (renk) sur
  • al (emir kipi) bıce
  • alaca belek, ~lı belekın
  • alacak (borç) dên (i) n
  • alacaklı (borçlu) dêndar(e m) n, (çoğ. dêndari)
  • alaka ar. eleqa
  • alakadar eleqadar
  • alakalanmak eleqadar biyene
  • alakalı eleqayın
  • alakarga qılançıko belek n, qılançıka beleke m
  • alan raşte n (çoğ. raşti), tr. duz (i) n, ar. meydan (i) n
  • alaşağı etmek varardene
  • alay (kafa bulma) zarave m (çoğ. zaravi)
  • alaycı zaravın
  • alay etmek (dalga geçmek) zarave kerdene
  • alaz bkz alev
  • alazlamak kıle daene, helawıne vetene
  • alazlanmak kıle guretene, parlamak berqiyaene
  • alçak tr. cêrên, cêr de mendae, alçağ
  • alçak (mec.) xayın(e m) n, alçağ
  • alçaklık cêrên, cêr de mendaen, alçağên
  • alçalmak alçağ biyene, (mec.) xayınên kerdene
  • alçaltmak alçağ kerdene, cêr de verdene
  • alçı tr. alçi n
  • alçılamak alçi kerdene
  • alçıtaşı kemera alçi m (çoğ. kemerê ~)
  • aldanmak qan biyene, xapnaên amaene
  • aldatı qan, xapnaên (i) n
  • aldatıcı qan kerdın, xapnayın
  • aldatılmak qan kerdên amaene, xapıtên ~
  • aldatmak qan kerdene, xapıtene
  • aldırmak gureten daene
  • alem (el alem) sar, şar (i) n
  • alerji fr. alerci n
  • alet ar. alat (i) n
  • alev tr. kıle m (çoğ. kıli), helawıne m (çoğ. helawıni)
  • Alevi Elawi n, Elawiye m
  • Alevilik Elawiyên
  • alevlendirmek kıle kerdene, helawıne vetene
  • alevlenmek kıle guretene, helawıne ~
  • alfabe fr. elifba (y) n
  • alıcı guretox(e m) n
  • alıç fa. aluce, sewıce m (çoğ. alıci, sewıci)
  • alın tr. çare n (çoğ. çari)
  • alın teri araqê çari n
  • alıngan xo ser guretoğ(e m) n
  • alınganlık xo ser guretên
  • alınmak (fi.) gureten amaene, (mec.) xo ser guretene
  • alın yazısı nusnê çari n
  • alışık musae n, musaiye m
  • alışkan musayın(e m) n
  • alışkanlık musaên
  • alışmak musaene
  • alıştırmak musnaene
  • alışveriş herinayıs
  • alışveriş yapmak karê herinaen kerdene
  • alkış dest pırodayıs (i) n
  • alkışlamak dest pırodaene
  • alkol fr. alqol, alkol (i) n
  • alkollü alqolın, sarhoş fa. serxos, maxmur (ar.)
  • Allah Heq n
  • alıç sevice, gizoke m (çoğ. sevici, gizoki)
  • almak guretene
  • Alman Alaman n, Alamane m
  • Almanca Almanki, Alamanki n
  • alt cêr, bıne
  • alt alta bıne jubin de
  • alt bacak qoro bınen n (çoğ. qorê bıneni)
  • altçene çenıkê bıni, çenıko cêren n (çoğ. çenıkê bıneni)
  • altdamak thamaqo cêren n (çoğ. thamaqê ~)
  • altderi postıqê bıni n
  • altdudak lewo cêren n (çoğ. lewê ~)
  • altı ses, şes, şeş
  • altıgen şeş koseyın (i) n
  • altılı şeşın
  • altın zern (i) n
  • altıcı sesın, şeşın
  • altınsuyu ağwa zerni m (çoğ. ağwê ~)
  • altıparmak şesbeçık(e m) n
  • altmış şeştay
  • altmışıncı şeştayın
  • altüst cer-cor, ser-bın
  • altüst etmek serê bıne ardene
  • altyazı nusnê bıni n
  • alüminyum la. alimon
  • alüvyon fr. lığa qumıne m (çoğ. lığê qumıni)
  • ama hama
  • âmâ kor(e m) n, çımo ra sefıl, nêvinae
  • amaç ar. hedef, hadaf, amel, fel (i) n
  • amaçlamak hedefê xo kerdene
  • amaçlı hedefın
  • amaçsız bêhedefın
  • aman yama
  • aman aman yama yama
  • ambalaj fr. ambalac
  • ambalajlamak ambalac kerdene
  • ambar fa. anbar (i) n
  • ambargo fr. embargo (y) n
  • amber (koku) ar. anber (i) n
  • amblem fr. emblem (i) n
  • amca ap n (i) (Amca, babanın yarısıdır, derler – Vanê ap, nême pio.); ~ oğlu lacê api n, ~ kızı çêna api m (çoğ. çêne api), ~ karısı najniye, naçıke n (çoğ. najni, naçıki)
  • ambar ambar (i) n
  • ara are
  • araba arabe, erebe n 
  • aramak (bir şeyi, birini) arê kerdene
  • arı mes(e m) n; arı evi petalığ n, karakovan zığa mesu m
  • arka pey, ~da pey de (Arkada araba var – Pey de arabe esto), ~sında thalde de
  • arka çıkmak (arka vermek) phoşt cıdaene
  • arkadan gelmek pey ra amaene
  • arkalamak (sırtlamak) phoşt kerdene
  • arkayı yaslamak phoşt cısanaene
  • armut muriye (i) m
  • aşağı cer; aşağıdan cer ra, cer de; aşağıya doğru avarde, avorde, havorde 
  • aşağıya çekmek cer ontene
  • aşağıya dökmek war kerdene
  • aşağıya indirmek war ardene
  • aşiret aşire m
  • at mayın(e, m) n; astor(e, m) n; (Yeni yeni ata biniyordum ki, ailemiz kente göç etti / Ez xona xona niştene mayıne, çê ma barkerd şi suke)
  • ata binmek astore niştene
  • atla gitmek aspor şiyaene
  • atlı aspor
  • atlamak xıl daene
  • ateş adır (i) n (Ateş düştüğü yeri yakar / Adır gına koti ro, uca vesneno)
  • ateş etmek napıraene (Tüfekle şaka yaptı, kardeşini vurdu, sakat bıraktı / Ebe çheke yaraniye kerd, na bıraye xora, seqet verda)
  • ateş yakmak adır pıranaene; ~i söndürmek adır saynaene
  • atış (silahla) panaen, pıranaen; ~ talimi talimê pıranaen, ~ panaen (Yarın atış alanına gidip biraz atış talimi yapalım / Meşte şime raştê talimi, tene talimê napıraene bıkerime); ~ talimi yapmak talimê pıranaen kerdene
  • atlamak khıldaene; (Çok merak ediyorsan, git bir uçurumun kenarında dur, ama atlama / Tı heni zaf merağ kena, so lewê yar de vınde, hama khılmede); ~mamak khıldnêdaene
  • atlayış khıld (i) n
  • avlu hayıte m (çoğ. hayıti)
  • avukat abqat(e m) n
  • Ay (uydu) aşme, asme m
  • ay (zaman birimi) asme m
  • aydın roşt, asan
  • aydınlatma roşt kerdis, asan ~
  • aydınlatmak roşt kerdene, asan ~
  • aşık kemiği güzige m (çoğ. güziği)
  • ayı hes(e m) n (i), hesê koi n, hesa koi m
  • ayıp ayb, ayv n
  • ayıp etmek ayb kerdene
  • ayna ayne, lılık n
  • ayran do (i) n, ~ çorbası germa doine
  • ayrı cıra kerde
  • ayrılık cabiyen (Ölüm olsaydı da ayrılık olmasaydı / Merdene bıbiyene, cabiyen mebiyene)
  • ayırma cıra kerdın
  • ayırmak cıra kerdene
  • ayrılma cıra biyayıs
  • ayrılmak cabiyene, cıra şiyene; (Sen benden gittiğinde / Ay karanlık oldu … To ke mira şîya / Asme bîya tarî – Umut Altınçağ)
  • az senık, ju pırtık, ju qılme
  • azınlık senıkên
  • alev kıle m (çoğ. kıli), helawıne m (çoğ. helawıni)
  • almak guretene
  • Almanca Almanki, Alamanki n
  • ara are
  • araba arabe, erebe n 
  • aramak (bir şeyi, birini) arê kerdene
  • arı mes(e m) n; arı evi petalığ n, karakovan zığa mesu m
  • arka pey, ~da pey de (Arkada araba var – Pey de arabe esto), ~sında thalde de
  • arka çıkmak (arka vermek) phoşt cıdaene
  • arkadan gelmek pey ra amaene
  • arkalamak (sırtlamak) phoşt kerdene
  • arkayı yaslamak phoşt cısanaene
  • armut muriye (i) m
  • aşağı cer; aşağıdan cer ra, cer de; aşağıya doğru avarde, avorde, havorde 
  • aşiret aşire m
  • at mayın(e, m) n; astor(e, m) n; (Yeni yeni ata biniyordum ki, ailemiz kente göç etti / Ez xona xona niştene mayıne, çê ma barkerd şi suke)
  • ata binmek astore niştene
  • atla gitmek aspor şiyaene
  • atlı aspor
  • atlamak xıl daene
  • ateş adır (i) n (Ateş düştüğü yeri yakar / Adır gına koti ro, uca vesneno)
  • ateş etmek napıraene (Tüfekle şaka yaptı, kardeşini vurdu, sakat bıraktı / Ebe çheke yaraniye kerd, na bıraye xora, seqet verda)
  • ateş yakmak adır pıranaene; ~i söndürmek adır saynaene
  • atış (silahla) panaen, pıranaen; ~ talimi talimê pıranaen, ~ panaen (Yarın atış alanına gidip biraz atış talimi yapalım / Meşte şime raştê talimi, tene talimê napıraene bıkerime); ~ talimi yapmak talimê pıranaen kerdene
  • atlamak khıldaene; (Çok merak ediyorsan, git bir uçurumun kenarında dur, ama atlama / Tı heni zaf merağ kena, so lewê yar de vınde, hama khılmede); ~mamak khıldnêdaene
  • atlayış khıld (i) n
  • avlu hayıte m (çoğ. hayıti)
  • avukat abqat(e m) n
  • Ay (uydu) aşme, asme m
  • ay (zaman birimi) asme m
  • aydın roşt, asan
  • aydınlatma roşt kerdis, asan ~
  • aydınlatmak roşt kerdene, asan ~
  • ayı hes(e m) n (i), hesê koi n, hesa koi m
  • ayıp ayb, ayv n
  • ayıp etmek ayb kerdene
  • ayna ayne, lılık n
  • ayran do (i) n, ~ çorbası germa doine
  • ayrı cıra kerde
  • ayrılık cabiyen (Ölüm olsaydı da ayrılık olmasaydı / Merdene bıbiyene, cabiyen mebiyene)
  • ayırma cıra kerdın
  • ayırmak cıra kerdene
  • ayrılma cıra biyayıs
  • ayrılmak cabiyene, cıra şiyene; (Sen benden gittiğinde / Ay karanlık oldu … To ke mira şîya / Asme bîya tarî – Umut Altınçağ)
  • az senık, ju pırtık, ju qılme
  • azınlık senıkên

…………………………………………

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z