- abajur fr. abacur (i) n
- abanma ontis
- abanmak ontene
- abartı zede gırs kerdis
- abartmacı zede gırs kerdoğ(e m) n
- abartmak zede gırs kerdene
- abartmalı zede gırs kerdın
- abdal ar. ebdal(e m)n; budela n, budeliye m
- abes bkz. abuk sabuk
- abi bırawo pil n, (çoğ. bırayê pili), (Abi, kardeşinden sonra evlendi – Bırawo pil, bıraê gıci ra tepya zeweciya)
- abide ar. abida m (çoğ. abidi)
- abideleşme abida biyıs
- abideleşmek abida biyene
- abigil çê bıraye pil n (Onlar, dün akşam yemegiğini abisigilde yediler – İnu vızeri samya xo çê bıraye pil de werde)
- abilik, büyüklük pilên (Büyüklük, yaşça büyük olmakla değil, akıl ve kemaletle olur – Pilêni, ebê serro ra gırsên nê, ebê aqıl u baqıleni bena)
- abilik, büyüklük yapma pilên kerdis
- abilik yapmak pilên kerdene
- abla waa pile m, (çoğ. waê pili), (Ablanın gözleri şaşıydı – Çımê waa pile zur bi)
- ablagil çê waa pile n
- ablak ar. rio gılorık, ~ phon
- ablalık waa pilên
- abuk sabuk sa u sur ra (Bilmiyorum ki oğlum bu abuk subuk konuşmasını kimden almış – Ez nêzonen kê nu lacê mıi nia sa u sur ra qesey kerdena xo kami ra gureta)
- abus ar. mırozın, murozın, ri war ardae
- acaba eceba (Acaba yarın hava nasıl? – Eceba meşte ayam çutıro?)
- acayip ar. acayıb, termase
- acele ar. ecele, lerz, herbi (O kadar acele etme, biraz daha dinleneyim – Xonde lerz mêke, tenena bıaraşi)
- aceleci ğezebın(e m) n, lerz kerdoğ(e m) n
- acele etmek ecele kerdene, lerz ~, herbi ~
- Acem ar. Ecem(e m) n
- Acemce Ecemki n
- acemi ecemi
- acemilik ecemiyên, ~ yapmak ecemiyên kerdene, ~ olmak ecemi biyene
- acente it. acênte m (çoğ. acenti)
- acep ar. eceb, acab
- acı (ağrı) dec (i) n (Acı bir saati on saat yapar / Dec, ju saetê keno des saet – Shakespeare); ~lı decnayen, ~sız bedec (O kadar yaşlanmış ki adam, bir günü acısız geçmiyor / Xonde biyo kokım ke merık, ju roca xo bedec nêverina ra.)
- acı (tat) thuz (Biber acı, yılan zehirli, sarmısak kötü kokar; ama hepsi lazım bu dünyaya / Biber thuzo, mor ağwiyino, boa şiri xırabına; hama ni peru dina rê lozıme)
- acıklı persan, decın, zerre vesnayın
- acıkma vesan biyıs
- acıkmak vesan biyene
- acıktırma vesan kerdıs
- acıktırmak vesan kerdene
- acılaşma thuz biyıs, acılaşmak thuz biyene
- acılaştırma thuz kerdis, acılaştırmak thuz kerdene
- acılı, ağrılı decayın
- acıtma decnayıs, acıtmak decnaene
- acı verme dec cı dayıs, acı vermek dec cı daene
- acısız bêdec
- acıma, ağrıma 1. (bedensel) decayıs (Baş ağrısına neden olan birçok hastalık vardır. / Xêle nêweşiye este, bêne sebebê decê sari.); 2. (yazığı gelme duygusu) gunekiya xo amayıs
- acımak 1. (bedensel) decaene (Acıyan dişlerimizin hepsini çektirmiyoruz / Dıdanê ke decene, perıno nêdame ontene); 2. yazığı gelme duygusu gunekiya xo amaene, cırê zerre decnaene (İki çeşit acıma vardır; biri merhem, öteki zehirdir; birincisi dostlarımızın, ikincisi de düşmanlarımızın acımasıdır / Dı kêsıd gunekiya xo amaene esta; juye melema, a bine ağwiya; vêrene ye dostanê, a bine ye dısmenonê mawa – Charles Summer)
- acımsı tırsık
- aç vesan (Açın halinden tok anlamaz / Halê vesani mırd nêzano)
- aç bırakmak vesan verdene (İnsanları aç bırakmak ağır bir zülümdür / İsonu vesan verdene zılmo de zaf gırano)
- aç kalmak vesan mendene
- açlık vesaniye n
- aç-susuz vesan u tesan (Komşusu aç yatarken tok yatan bizden değildir / Uyo ke ciranê xo vesan kewne ra, u mara niyo);
- açık (ışıklı, aydınlık hali) asan, roştdar
- açık akerde, adae, radae
- açıklamak (enformasyon) asan kerdene, zon ver ardene (Öğretmenizimizin -kadın- açıklamasını beğenmedim / Ez asan kerdise maylıme qayil nêbiyane)
- açık olmak akerde biyene
- açılma abiyıs, rabiyıs
- açılmak abiyene, rabiyene
- açış akerdis, rakerdis
- açlık vesanên
- açma akerdis, adayis, radayis
- açmak adaene, akerdene, rakerdene
- açtırmak akerdên daene (Anahtarını evde unutmuş, çilingir çağırmış kapıyı öyle açtırmış / Anaxtarê xo çê de kerdo xovira, venga çlilingir do, çeber heni do rakerdene)
- ad, isim name (i) n (Yeni doğmuş çocuklara isim bulmak hiç de kolay iş değildi / Domanê ke xona ame dina, ino re name vinitene, qe karo de sıvık nêbi); eril isim namo nêr, dişil isim namo maykêk (may); soyadı namê xani (namo peen), takma (kod) ad leqeme m (çoğ. leqemi)
- adak qurban(e m) n
- adale baji, paji m
- adalet ar. adalate (i) m
- adaletli adalatın
- adaletsiz bêadalat
- adaletsizlik bêadalatên
- adam mordem, merık (i) n (Akıllı bir adam olsaydın anadilini o kadar tez unutmazdın / Tı ke mordemo baqıl biyene, zone heni herbi xo vira nêkerdene)
- adamlık mordemên, camerdên
- adap ar. edeb (i) n
- adaptasyon omışên
- adapte omış biyaê
- adapte olmak omış biyaene
- aday tr. namzad(e m) n
- adaylık namzadên
- aday olmak namzad biyene
- adbilim ilmê namu n
- addetmek qebul kerdene, heni vatene
- adet (sayı) tênê
- âdet (töre) ar. aded (i) n
- adım game, pale (çoğ. gami, pali) m
- adım adım gam be game
- adım atmak game eştaene
- adım attırmak game eştên daene
- adi ar. adi
- adil ar. adalatın
- adlandırmak namê berz kerdene, namê cı daene, namê pıranaene (Son oğlunun adını Serhat koydu / Namê layikê xuyo peen Serhat na pıra)
- adli ar. karê adalate, ~ makemu
- adliye ar. makemexane n (çoğ. makemexani), adliya (y) m
- adres fr. edrese n (çoğ. edresi)
- adsız bêname
- aerobik ing. ayrobik (i) n
- af ar. ef (i) n
- afacan har biyaê
- afacanlık har biyaên
- afakan ar. zerrê lerznaên
- afallamak sas biyene, mot mendene, xo sas kerdene, sas u pas biyene
- afet ar. afad (i) n, bela (y) n, felakete m (çoğ. felaketi)
- affedilmek ef biyene
- affetmek ef kerdene
- afyon ar. afyun (i) n
- ağ tur, tor (i) n
- ağa tr. ağa (y) n
- ağabey bırawo pil n (çoğ. bırayê pili)
- ağaç dare m (çoğ. dari); ~ dalı dalıka dare m; ~ kökü koka dare m; ~ yaprağı pelga dare m; ~ damarı pençê dare n; thomora dare m
- ağaç kurdu kermê dare n, kerma ~ m, (çoğ. kermê daru)
- ağaçlandırmak (ağaç dikmek) daru/darê nadaene (Amcam, bizim köy deresinin kenarına beş-altı ağaç dükmişti / Apê mı ververê derê dewa ma de phonc-ses dari naybi de)
- ağaç oymak darê taştene
- ağarmak (hava) lel biyene, asan ~, roşt ~, (Gün ağarınca boynum bükülür / Dalarım uzaklara gönlüm sıkılır… Sewe ke bena roşt vılê mı beno çewt / Dürro ra mot bon zerrê mı beno teng… Sezen Aksu); (saç, sakal) sıpi biyene, bor ~, (Henüz 40 yaşında saçı ağarmış / Xona 40 serra xo dero, porê xo biyo sıpi)
- ağartmak (saç, sakal) sıpi kerdene, bor ~
- ağda ar. ağda m (çoğ. ağdi)
- ağı tr. bkz zehir, ağu
- ağıl tr. ağıle m (çoğ. ağıli), (Hayvan ağılından ağır bir koku yayılıyor / Ağıla mal ra boya gırane yena)
- ağılamak ağwi kerdene
- ağır gıran (Ağır, ağır çıkacaksın bu merdivenlerden – Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak – Ve bir zaman bakacaksın semâya ağlayarak… / Gereke gıran gıran bıveciye ni nerdigano ra – Pesonê to de rengê tiji ra ju koma welgo – Ju waxt asmen ra mot bena heni ebe berbaene… Ahmet Haşim)
- ağır canlı cangıran
- ağır kanlı gonigıran
- ağırmak decaene, bkz acımak
- ağırtmak decnaene
- ağır uyku hewnu gıran
- ağırbaşlı efendi (yu.)
- ağırlamak gıran kerdene, meyman ~
- ağırlanmak gıran kerdên amaene
- ağırlaşmak gıran biyene
- ağırlatmak gıran kerdên daene
- ağırlık gıranên
- ağırlık merkezi markazê gıranêni
- ağıt şuware (çoğ. şuwari) m
- ağız fek (i) n, (Milletin ağzı torba değil ki büzesin! / Fekê sari torbe niyo ke gıredere!)
- ağızlık qılawın (i) n
- ağlama berbis (Ağlamak bize iyi gelmez / Berbiş mare rındı niyo)
- ağlak berbonık
- ağlamak berbaene
- ağlatmak berbis daene, berbis fiştene (Sanki, sen çocukları ağlatmaktan zevk alıyorsun / De wane, tı domanu berbiş fiştene ra hes kenane)
- ağmak onciyaene (Duman ağmış dağın başına / Dü onciyo gılê koy)
- ağrı dec (i) n
- ağrımak decaene, zondaene
- ağrıtmak decnaene
- ağustos amnonia peyêne m (Ağustosta armut toplamaya giderdik – Amnonia peyêne de ma şiyene muri deneare)
- ağu (zehir) ağwi (-) n (Yehirle pişmiş aşı, kim yemeye gelir – Yemego ke ebê zehir amo potene, kam yeno i buro, Yunus Emre)
- ağzı açık kalmak fekê xo akerde mendene, ağzı açık fekê akerde
- ağzı gevşek fekê sıst
- ağzı kokmak fek ra boye amaene, ağzı kokan fekê boyın
- ağzı sıkı feko mêkem
- ah (acı inlemesi) axe (i) m
- ah çekmek axn ontene
- ahı kalmak axê mendene (Kimsenin ahı kimsede kalmaz / Axa kesi kes de nêmanena)
- ahır axure (i) m (Bugün ahırı ben süpürdüm / Ewro axure mı fişte de); büyükbaş hayvan ahırı axura naxıri m; küçükbaş hayvan ahırı axura mali m (~ selchi)
- ahıra çevirmek (mec.) axurê çarnaene
- ahir axire (çoğ. axiri) m
- ahiret axrete (i) m (Derler ki, ‚bu dünyanın işini ahirete bırakma‘ / Vane ke karê na dina axiretê mêverde)
- ahir zaman waxto peen (Kim bilir bu dünyanın son zamanlarını kim görecek / Kam zonenu, waxtê axira na dina kam vêneno)
- ahşap fa. axşab (i) n
- ambar ambar (i) n
- amca ap (i) n (Amca, babanın yarısıdır, derler – Vanê ap, nême pio)
- amcanın karısı cênıka api
- amcanın kızı çêna api,
- amcaoğlu lacê api
- akıl aqıl, fam(i) n (Akıl dağıtıldığında sen neredeydin / Aqıl ke ame bare kerdene tu koti de biya)
- akıl almak aqıl guretene
- akıllanmak baqıl biyene
- akıllı baqıl; ~sız bêaqıl (Akılsız başın cezasını ayaklar çeker / Cırmê sarê bêaqıli, lıngi oncene), ~sız baş saro bêaqıl
- akıl vermek aqıl cı daene
- aksak leng
- aksamak lengaene
- aksırmak sınaene
- akşam son, san, sond (i) n
- akşam yemeği sam (i) m
- aktarmak naql kerdene
- al (renk) sur
- al (emir kipi) bıce
- alaca belek, ~lı belekın
- alacak (borç) dên (i) n
- alacaklı (borçlu) dêndar(e m) n, (çoğ. dêndari)
- alaka ar. eleqa
- alakadar eleqadar
- alakalanmak eleqadar biyene
- alakalı eleqayın
- alakarga qılançıko belek n, qılançıka beleke m
- alan raşte n (çoğ. raşti), tr. duz (i) n, ar. meydan (i) n
- alaşağı etmek varardene
- alay (kafa bulma) zarave m (çoğ. zaravi)
- alaycı zaravın
- alay etmek (dalga geçmek) zarave kerdene
- alaz kıle m (çoğ. kıli)
- alazlamak kıle daene, ~ vetene
- abajur fr. abacur (i) n
- abanma ontis
- abanmak ontene
- abartı zede gırs kerdis
- abartmacı zede gırs kerdoğ(e m) n
- abartmak zede gırs kerdene
- abartmalı zede gırs kerdın
- abdal ar. ebdal(e m)n; budela n, budeliye m
- abes bkz. abuk sabuk
- abi bırawo pil n, (çoğ. bırayê pili), (Abi, kardeşinden sonra evlendi – Bırawo pil, bıraê gıci ra tepya zeweciya)
- abide ar. abida m (çoğ. abidi)
- abideleşme abida biyıs
- abideleşmek abida biyene
- abigil çê bıraye pil n (Onlar, dün akşam yemegiğini abisigilde yediler – İnu vızeri samya xo çê bıraye pil de werde)
- abilik, büyüklük pilên (Büyüklük, yaşça büyük olmakla değil, akıl ve kemaletle olur – Pilêni, ebê serro ra gırsên nê, ebê aqıl u baqıleni bena)
- abilik, büyüklük yapma pilên kerdis
- abilik yapmak pilên kerdene
- abla waa pile m, (çoğ. waê pili), (Ablanın gözleri şaşıydı – Çımê waa pile zur bi)
- ablagil çê waa pile n
- ablak ar. rio gılorık, ~ phon
- ablalık waa pilên
- abuk sabuk sa u sur ra (Bilmiyorum ki oğlum bu abuk subuk konuşmasını kimden almış – Ez nêzonen kê nu lacê mıi nia sa u sur ra qesey kerdena xo kami ra gureta)
- abus ar. mırozın, murozın, ri war ardae
- acaba eceba (Acaba yarın hava nasıl? – Eceba meşte ayam çutıro?)
- acayip ar. acayıb, termase
- acele ar. ecele, lerz, herbi (O kadar acele etme, biraz daha dinleneyim – Xonde lerz mêke, tenena bıaraşi)
- aceleci ğezebın(e m) n, lerz kerdoğ(e m) n
- acele etmek ecele kerdene, lerz ~, herbi ~
- Acem ar. Ecem(e m) n
- Acemce Ecemki n
- acemi ecemi
- acemilik ecemiyên, ~ yapmak ecemiyên kerdene, ~ olmak ecemi biyene
- acente it. acênte m (çoğ. acenti)
- acep ar. eceb, acab
- acı (ağrı) dec (i) n (Acı bir saati on saat yapar / Dec, ju saetê keno des saet – Shakespeare)
- acı (tat) thuz (Biber acı, yılan zehirli, sarmısak kötü kokar; ama hepsi lazım bu dünyaya / Biber thuzo, mor ağwiyino, boa şiri xırabına; hama ni peru dina rê lozıme)
- acıklı decın, zerre vesnayın
- acıkma vesan biyıs
- acıkmak vesan biyene
- acıktırma vesan kerdıs
- acıktırmak vesan kerdene
- acılaşma thuz biyıs,
- acılaştırma thuz kerdis,
- acılaşmak (tat) thuz biyene
- acılaştırmak thuz kerdene
- acılı (tat) thuzın, (ağrılı) decıayın
- acılık (tat) thuzên
- acıma, ağrıma 1. (bedensel) decayıs (Baş ağrısına neden olan birçok hastalık vardır. / Xêle nêweşiye este, bêne sebebê decê sari.); 2. (yazığı gelme duygusu) gunekiya xo amayıs
- acımak 1. (bedensel) decaene (Acıyan dişlerimizin hepsini çektirmiyoruz / Dıdanê ke decene, perıno nêdame ontene); 2. yazığı gelme duygusu gunekiya xo amaene, cırê zerre decnaene (İki çeşit acıma vardır; biri merhem, öteki zehirdir; birincisi dostlarımızın, ikincisi de düşmanlarımızın acımasıdır / Dı kêsıd gunekiya xo amaene esta; juye melema, a bine ağwiya; vêrene ye dostanê, a bine ye dısmenonê mawa – Charles Summer)
- acınacak persanên, sefılên, tengê de biyên
- acındırmak zerre vesnên daene, gunekiye ardaene
- acısız bêdec (O kadar yaşlanmış ki adam, bir günü acısız geçmiyor / Xonde biyo kokım ke merık, ju roca xo bêdec nêverina ra.)
- acıtma decnayıs
- acıtmak decnaene
- acı verme dec cı dayıs
- acı vermek dec cı daene
- acil lerzın
- acilen lerzê ra
- âciz ar. acız
- aç vesan (Açın halinden tok anlamaz / Halê vesani mırd nêzano)
- aç bırakmak vesan verdene (İnsanları aç bırakmak ağır bir zülümdür / İsonu vesan verdene zılmo de zaf gırano)
- açgözlü çımvesan(e m) n
- açgözlülük çımvesanên
- açgözlü olmak çımvesanên kerdene
- açgözlülük yapmak çımvesanên kerdene
- açık akerde, rakerde, adae,
- açık (ışıklı, aydınlık hali) asan, roştdar
- açık alınlı (temiz alınlı) çarê pakın
- açık elli comerd
- açık fikir fikr asan
- açık hava eyamo asan, ~ akerde
- aç kalmak vesan mendene
- açıkağız fek akerde, ~lı fek akerdın
- açlık vesaniye n
- aç-susuz vesan u tesan (Komşusu aç yatarken tok yatan bizden değildir / Uyo ke ciranê xo vesan kewne ra, u mara niyo)
- açıklamak (enformasyon) asan kerdene, zon ver ardene (Öğretmenizimizin -kadın- açıklamasını beğenmedim / Ez asan kerdise maylıme qayil nêbiyane)
- açma akerdis, adayis, radayis
- açmak adaene, akerdene, rakerdene
- açık olmak akerde biyene
- açılma abiyıs, rabiyıs
- açılmak abiyene, rabiyene
- açtırmak akerd daene (Anahtarını evde unutmuş, çilingir çağırmış kapıyı öyle açtırmış / Anaxtarê xo çê de kerdo xovira, venga çlilingir do, çeber heni do rakerdene)
- ad, isim name (i) n (Yeni doğmuş çocuklara isim bulmak hiç de kolay iş değildi / Domanê ke xona ame dina, ino re name vinitene, qe karo de sıvık nêbi); eril isim namo nêr, dişil isim namo maykêk (may); soyadı namê xani (namo peen), takma (kod) ad leqeme m (çoğ. leqemi)
- adam mordem, merık (i) n (Akıllı bir adam olsaydın anadilini o kadar tez unutmazdın / Tı ke mordemo baqıl biyene, zone heni herbi xo vira nêkerdene)
- adım game (i) m
- adım adım gam be game
- adım atmak game eştaene
- adım attırmak game eştendaene
- adlandırmak namê berz kerdene, namê cı daene, namê pıranaene (Son oğlunun adını Serhat koydu / Namê layikê xuyo peen Serhat na pıra)
- ah (acı inlemesi) axe (i) m
- ah çekmek axê ontene
- ahı kalmak axê mendene (Kimsenin ahı kimsede kalmaz / Axa kesi kes de nêmanena)
- ahır axure (i) m (Bugün ahırı ben süpürdüm / Ewro axure mı fişte de); büyükbaş hayvan ahırı axura naxıri m; küçükbaş hayvan ahırı axura mali m (~ selchi)
- ahıra çevirmek (mec.) axurê çarnaene
- ahir axire (çoğ. axiri) m
- ahiret axrete (i) m (Derler ki, ‚bu dünyanın işini ahirete bırakma‘ / Vane ke karê na dina axiretê mêverde)
- ahir zaman waxto peen (Kim bilir bu dünyanın son zamanlarını kim görecek / Kam zonenu, waxtê axira na dina kam vêneno)
- ahşap fa. axşab (i) n
- ağaç dare (i) m; ~ dalı dalıka dare m; ~ kökü koka dare m; ~ yaprağı pelga dare m; ~ damarı pençê dare n; thomora dare m; ~ kurdu molık(e m) dare n
- ağaçlandırmak dare nadaene (Amcam, bizim köy deresinin kenarına beş-altı ağaç dükmişti / Apê mı ververê derê dewa ma de phonc-ses dari naybi de)
- ağaç oymak taştene
- ağar|mak (renk dönüşümü) sıpi biyene, ~tmak sıpi kerdene (Henüz 40 yaşında saçı ağarmış / Xona 40 serra xo dero, porê xo biyo sıpi)
- ağar|mak (ortam) roşt biyene, ~tmak roşt kerdene; (Gün ağarınca boynum bükülür / Dalarım uzaklara gönlüm sıkılır… Sewe ke bena roşt vılê mı beno çewt / Dürro ra mot bon zerrê mı beno teng… Sezen Aksu)
- ağıl ağılê (i) m (Hayvan ağılından ağır bir koku yayılıyor / Ağıla mal ra boya gırane yena)
- ağır gıran (Ağır, ağır çıkacaksın bu merdivenlerden – Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak – Ve bir zaman bakacaksın semâya ağlayarak… / Gereke gıran gıran bıveciye ni nerdigano ra – Pesonê to de rengê tiji ra ju koma welgo – Ju waxt asmen ra mot bena heni ebe berbaene… Ahmet Haşim)
- ağırmak bkz acıma
- ağız fek (i) n (Milletin ağzı torba değil ki büzesin! / Fekê sari torbe niyo ke gıredere!)
- ağzı açık kalmak fekê xo akerde mendene
- ağzı gevşek fekê sıst
- ağzı kokmak fek ra boye amaene
- ağlama berbis (Ağlamak bize iyi gelmez / Berbiş mare rındı niyo)
- ağlak berbonık
- ağlamak berbaene
- ağlatmak berbis daene, berbis fiştene (Sanki, sen çocukları ağlatmaktan zevk alıyorsun / De wane, tı domanu berbiş fiştene ra hes kenane)
- ağustos amnonia peyêne m (Ağustosta armut toplamaya giderdik – Amnonia peyêne de ma şiyene muri deneare)
- ağu (zehir) ağwi (-) n (Yehirle pişmiş aşı, kim yemeye gelir – Yemego ke ebê zehir amo potene, kam yeno i buro, Yunus Emre)
- ambar ambar (i) n
- amca ap (i) n (Amca, babanın yarısıdır, derler – Vanê ap, nême pio)
- amcanın karısı cênıka api
- amcanın kızı çêna api,
- amcaoğlu lacê api
- akıl aqıl, fam(i) n (Akıl dağıtıldığında sen neredeydin / Aqıl ke ame bare kerdene tu koti de biya)
- akıl almak aqıl guretene
- akıllanmak baqıl biyene
- akıllı baqıl; ~sız bêaqıl (Akılsız başın cezasını ayaklar çeker / Cırmê sarê bêaqıli, lıngi oncene), ~sız baş saro bêaqıl
- akıl vermek aqıl cı daene
- aksak leng
- aksamak lengaene
- aksırmak sınaene
- akşam son, san, sond (i) n
- akşam yemeği sam (i) m
- aktarmak naql kerdene
- al (renk) sur
- al (emir kipi) bıce
- alaca belek, ~lı belekın
- alacak (borç) dên (i) n
- alacaklı (borçlu) dêndar(e m) n, (çoğ. dêndari)
- alaka ar. eleqa
- alakadar eleqadar
- alakalanmak eleqadar biyene
- alakalı eleqayın
- alakarga qılançıko belek n, qılançıka beleke m
- alan raşte n (çoğ. raşti), tr. duz (i) n, ar. meydan (i) n
- alaşağı etmek varardene
- alay (kafa bulma) zarave m (çoğ. zaravi)
- alaycı zaravın
- alay etmek (dalga geçmek) zarave kerdene
- alaz bkz alev
- alazlamak kıle daene, helawıne vetene
- alazlanmak kıle guretene, parlamak berqiyaene
- alçak tr. cêrên, cêr de mendae, alçağ
- alçak (mec.) xayın(e m) n, alçağ
- alçaklık cêrên, cêr de mendaen, alçağên
- alçalmak alçağ biyene, (mec.) xayınên kerdene
- alçaltmak alçağ kerdene, cêr de verdene
- alçı tr. alçi n
- alçılamak alçi kerdene
- alçıtaşı kemera alçi m (çoğ. kemerê ~)
- aldanmak qan biyene, xapnaên amaene
- aldatı qan, xapnaên (i) n
- aldatıcı qan kerdın, xapnayın
- aldatılmak qan kerdên amaene, xapıtên ~
- aldatmak qan kerdene, xapıtene
- aldırmak gureten daene
- alem (el alem) sar, şar (i) n
- alerji fr. alerci n
- alet ar. alat (i) n
- alev tr. kıle m (çoğ. kıli), helawıne m (çoğ. helawıni)
- Alevi Elawi n, Elawiye m
- Alevilik Elawiyên
- alevlendirmek kıle kerdene, helawıne vetene
- alevlenmek kıle guretene, helawıne ~
- alfabe fr. elifba (y) n
- alıcı guretox(e m) n
- alıç fa. aluce, sewıce m (çoğ. alıci, sewıci)
- alın tr. çare n (çoğ. çari)
- alın teri araqê çari n
- alıngan xo ser guretoğ(e m) n
- alınganlık xo ser guretên
- alınmak (fi.) gureten amaene, (mec.) xo ser guretene
- alın yazısı nusnê çari n
- alışık musae n, musaiye m
- alışkan musayın(e m) n
- alışkanlık musaên
- alışmak musaene
- alıştırmak musnaene
- alışveriş herinayıs
- alışveriş yapmak karê herinaen kerdene
- alkış dest pırodayıs (i) n
- alkışlamak dest pırodaene
- alkol fr. alqol, alkol (i) n
- alkollü alqolın, sarhoş fa. serxos, maxmur (ar.)
- Allah Heq n
- almak guretene
- Alman Alaman n, Alamane m
- Almanca Almanki, Alamanki n
- alt cêr, bıne
- alt alta bıne jubin de
- alt bacak qoro bınen n (çoğ. qorê bıneni)
- altçene çenıkê bıni, çenıko cêren n (çoğ. çenıkê bıneni)
- altdamak thamaqo cêren n (çoğ. thamaqê ~)
- altderi postıqê bıni n
- altdudak lewo cêren n (çoğ. lewê ~)
- altı ses, şes, şeş
- altıgen şeş koseyın (i) n
- altılı şeşın
- altın zern (i) n
- altıcı sesın, şeşın
- altınsuyu ağwa zerni m (çoğ. ağwê ~)
- altıparmak şesbeçık(e m) n
- altmış şeştay
- altmışıncı şeştayın
- altüst cer-cor, ser-bın
- altüst etmek serê bıne ardene
- altyazı nusnê bıni n
- alüminyum la. alimon
- alüvyon fr. lığa qumıne m (çoğ. lığê qumıni)
- ama hama
- âmâ kor(e m) n, çımo ra sefıl, nêvinae
- amaç ar. hedef, hadaf, amel, fel (i) n
- amaçlamak hedefê xo kerdene
- amaçlı hedefın
- amaçsız bêhedefın
- aman yama
- aman aman yama yama
- ambalaj fr. ambalac
- ambalajlamak ambalac kerdene
- ambar fa. anbar (i) n
- ambargo fr. embargo (y) n
- amber (koku) ar. anber (i) n
- amblem fr. emblem (i) n
- ara are
- araba arabe, erebe n
- aramak (bir şeyi, birini) arê kerdene
- arı mes(e m) n; arı evi petalığ n, karakovan zığa mesu m
- arka pey, ~da pey de (Arkada araba var – Pey de arabe esto), ~sında thalde de
- arka çıkmak (arka vermek) phoşt cıdaene
- arkadan gelmek pey ra amaene
- arkalamak (sırtlamak) phoşt kerdene
- arkayı yaslamak phoşt cısanaene
- armut muriye (i) m
- aşağı cer; aşağıdan cer ra, cer de; aşağıya doğru avarde, avorde, havorde
- aşağıya çekmek cer ontene
- aşağıya dökmek war kerdene
- aşağıya indirmek war ardene
- aşiret aşire m
- at mayın(e, m) n; astor(e, m) n; (Yeni yeni ata biniyordum ki, ailemiz kente göç etti / Ez xona xona niştene mayıne, çê ma barkerd şi suke)
- ata binmek astore niştene
- atla gitmek aspor şiyaene
- atlı aspor
- atlamak xıl daene
- ateş adır (i) n (Ateş düştüğü yeri yakar / Adır gına koti ro, uca vesneno)
- ateş etmek napıraene (Tüfekle şaka yaptı, kardeşini vurdu, sakat bıraktı / Ebe çheke yaraniye kerd, na bıraye xora, seqet verda)
- ateş yakmak adır pıranaene; ~i söndürmek adır saynaene
- atış (silahla) panaen, pıranaen; ~ talimi talimê pıranaen, ~ panaen (Yarın atış alanına gidip biraz atış talimi yapalım / Meşte şime raştê talimi, tene talimê napıraene bıkerime); ~ talimi yapmak talimê pıranaen kerdene
- atlamak khıldaene; (Çok merak ediyorsan, git bir uçurumun kenarında dur, ama atlama / Tı heni zaf merağ kena, so lewê yar de vınde, hama khılmede); ~mamak khıldnêdaene
- atlayış khıld (i) n
- avlu hayıte m (çoğ. hayıti)
- avukat abqat(e m) n
- Ay (uydu) aşme, asme m
- ay (zaman birimi) asme m
- aydın roşt, asan
- aydınlatma roşt kerdis, asan ~
- aydınlatmak roşt kerdene, asan ~
- ayı hes(e m) n (i), hesê koi n, hesa koi m
- ayıp ayb, ayv n
- ayıp etmek ayb kerdene
- ayna ayne, lılık n
- ayran do (i) n, ~ çorbası germa doine
- ayrı cıra kerde
- ayrılık cabiyen (Ölüm olsaydı da ayrılık olmasaydı / Merdene bıbiyene, cabiyen mebiyene)
- ayırma cıra kerdın
- ayırmak cıra kerdene
- ayrılma cıra biyayıs
- ayrılmak cabiyene, cıra şiyene; (Sen benden gittiğinde / Ay karanlık oldu … To ke mira şîya / Asme bîya tarî – Umut Altınçağ)
- az senık, ju pırtık, ju qılme
- azınlık senıkên
- alev kıle m (çoğ. kıli), helawıne m (çoğ. helawıni)
- almak guretene
- Almanca Almanki, Alamanki n
- ara are
- araba arabe, erebe n
- aramak (bir şeyi, birini) arê kerdene
- arı mes(e m) n; arı evi petalığ n, karakovan zığa mesu m
- arka pey, ~da pey de (Arkada araba var – Pey de arabe esto), ~sında thalde de
- arka çıkmak (arka vermek) phoşt cıdaene
- arkadan gelmek pey ra amaene
- arkalamak (sırtlamak) phoşt kerdene
- arkayı yaslamak phoşt cısanaene
- armut muriye (i) m
- aşağı cer; aşağıdan cer ra, cer de; aşağıya doğru avarde, avorde, havorde
- aşiret aşire m
- at mayın(e, m) n; astor(e, m) n; (Yeni yeni ata biniyordum ki, ailemiz kente göç etti / Ez xona xona niştene mayıne, çê ma barkerd şi suke)
- ata binmek astore niştene
- atla gitmek aspor şiyaene
- atlı aspor
- atlamak xıl daene
- ateş adır (i) n (Ateş düştüğü yeri yakar / Adır gına koti ro, uca vesneno)
- ateş etmek napıraene (Tüfekle şaka yaptı, kardeşini vurdu, sakat bıraktı / Ebe çheke yaraniye kerd, na bıraye xora, seqet verda)
- ateş yakmak adır pıranaene; ~i söndürmek adır saynaene
- atış (silahla) panaen, pıranaen; ~ talimi talimê pıranaen, ~ panaen (Yarın atış alanına gidip biraz atış talimi yapalım / Meşte şime raştê talimi, tene talimê napıraene bıkerime); ~ talimi yapmak talimê pıranaen kerdene
- atlamak khıldaene; (Çok merak ediyorsan, git bir uçurumun kenarında dur, ama atlama / Tı heni zaf merağ kena, so lewê yar de vınde, hama khılmede); ~mamak khıldnêdaene
- atlayış khıld (i) n
- avlu hayıte m (çoğ. hayıti)
- avukat abqat(e m) n
- Ay (uydu) aşme, asme m
- ay (zaman birimi) asme m
- aydın roşt, asan
- aydınlatma roşt kerdis, asan ~
- aydınlatmak roşt kerdene, asan ~
- ayı hes(e m) n (i), hesê koi n, hesa koi m
- ayıp ayb, ayv n
- ayıp etmek ayb kerdene
- ayna ayne, lılık n
- ayran do (i) n, ~ çorbası germa doine
- ayrı cıra kerde
- ayrılık cabiyen (Ölüm olsaydı da ayrılık olmasaydı / Merdene bıbiyene, cabiyen mebiyene)
- ayırma cıra kerdın
- ayırmak cıra kerdene
- ayrılma cıra biyayıs
- ayrılmak cabiyene, cıra şiyene; (Sen benden gittiğinde / Ay karanlık oldu … To ke mira şîya / Asme bîya tarî – Umut Altınçağ)
- az senık, ju pırtık, ju qılme
- azınlık senıkên
…………………………………………