YAZI ARŞİVİ

Bir yazarın ilk ne zaman, nerede, hangi sebepten yazmaya başladığı, onun kişisel tarihi kapsamında ve bir arka plan bilgisi olarak değerlidir, o kadar. Ki o da “yeniden kurgulanmış” bir kişisel tarih şeklinde verilmemişse!

Aktrist Brigitte Bardot hazırladığı belgeselde, avcılara “zevk için öldürmek”ten vazgeçmelerini söyleyip şu çağrıda bulunmuştu: “Tüfeklerinizi terk edin, fotoğraf makinesiyle çıkın doğa gezintisine!”

Türkçe edebiyattaki ‘ötekileştirme’ ve ‘nefret’ söylemini, öyle sadece kıyıda köşede kalmış edebiyatçıların eserlerinde değil; cumhuriyet döneminin ilk başeserlerini veren yazarlarda da yaygın olarak görüyoruz. Halide Edip Adıvar, Memduh Şevket Esendal, Yakup Kadri, Refik Halit Karay, Reşat Nuri Güntekin, Ömer Seyfettin, Hüseyin Rahmi Gürpınar…

Şiirden gemiler, kaç yolcu aldıkları ya da taşıyacakları hesabına göre kalkmazlar limandan. Her an ve tek bir yolcu için kalkabilir şiir gemisi. Dilin en ince, en nadide ve rafine kumaşından dikiliyor oluşları, o gemileri ulaşılmaz kılmaz; varlıklı bir azınlığın ayrıcalıklarından biri haline getirmez ya da derekesine düşürmez.

“Türkiye Lozan anlaşmasını gerektiği gibi uygulamıyor. Anlaşmanın 39. Maddesi bütün yurttaşlara dilediği dili ticarette, açık ve kapalı toplantılarda, her türlü basın ve yayın araçlarında kullanma hakkı getirmiştir.”

Avrupa ülkelerindeki genel seyir incelendiğinde görülecektir ki “göçmen edebiyatı” şeklinde de ifade edilen olay, zaman içinde çok farklı terminolojik tartışma ve değişim aşamalarından geçmiştir. Bu Türkiye kökenliler açısından da böyledir.

“Yaşasın hürriyet“ dediği için ağır bedeller ödemiş “İlk Kemal”, Türkiye’nin başına musallat edilen inkârcı, baskıcı, yasakcı resmi ideolojinin ilk mimarlarından biri haline nasıl geldi?

Bize anadilimizi unutturanların oğulları ve torunlarının, içimizde taşlaşan çığlıklarla ilgili söyleyecekleri yeni bir şeyleri olmalı. Hangi dili biliyorsanız onunla konuşalım, yeter ki sesiniz çıksın!

İlk misafir işçi göçünden 60 yıl sonra, Avrupa ülkelerinde yaşayan Türkiye kökenli nüfusun -ortalama olarak- üçte ikisi, “yeni vatan” şeklinde tanımladığı ülkenin vatandaşı artık. Avrupa ülkelerine yeni ulusal ve dinî azınlıklar kazandırdılar.

Bir ülkede, bir toplumda, “öldürülme gerekçeleri”nin arasına anadili konuşmak da girmişse eğer, “söylenecek ne kaldık ki geriye” diye kendine sormadan edemiyor insan.